Hoe ga je hier als zorgprofessional het beste mee om en blijf je, ondanks alles, ook goed voor jezelf zorgen?
Het antwoord is heel simpel: ‘Houd je hoofd koel en bewaak je eigen grenzen’.
Ondanks dat het antwoord simpel is, is het in de praktijk toch niet zo simpel. Zeker voor net afgestudeerde zorgprofessionals is het vaak moeilijk om alle ballen in de lucht te houden. Dit is iets waar wij ook tegenaan zijn gelopen en nog steeds af en toe tegenaan lopen. Door de ervaring in combinatie met alle tips, adviezen van collega’s en trainingen, weten wij nu onze grenzen beter te bewaken. En zorgen we nu dus ook een stuk beter voor onszelf.
Slaap, slaap, slaap!
Een inkoppertje misschien, maar o zo waardevol. Een goede nachtrust is essentieel. Het zorgt ervoor dat je uitgerust en met genoeg energie voor de dag kan komen. Je kunt je beter concentreren, je zit lekkerder in je vel en het verkleint de kans op aandoeningen zoals een depressie, hart- en vaatziekten en diabetes type 2.
Je biologische klok kan door de onregelmatige werktijden flink ontregeld raken. Dit kan leiden tot stoornissen van je slaap-waakritme. Wanneer deze is verstoord zorgt het ervoor dat het slaaphormoon melatonine op de verkeerde momenten wordt afgegeven. Hierdoor ontstaan problemen bij het inslapen en/of doorslapen en geeft problemen bij het ontwaken en wakker blijven. Ook gaat dit gepaard met andere klachten zoals concentratie- en geheugenproblemen, hoofdpijn en vermoeidheid.
Doorploeteren met een energielevel van een 80-jarige
Ook Melanie had veel moeite met de wisselende diensten. ‘Vooral na en tijdens mijn nachtdienstenreeks had ik vaak last van vermoeidheidsklachten, slaapproblemen en een verminderde weerstand, vooral toen ik net was afgestudeerd. Vaak draaide ik mijn volledige leefpatroon om tijdens een nachtdienst. Mijn eetpatroon paste ik aan op de tijden dat ik wakker was, sliep ik tot laat uit en deed ik extreem lange dutjes. Het terugdraaien naar mijn normale leefpatroon ging moeilijk en ik was vaak ziek.
Dat ik veel klachten ervaarde, was ook mijn leidinggevende niet ontgaan. Zij gaf mij een lijst met tips om beter te slapen, gezond te eten om zo de onregelmatige diensten beter door te komen.’
Rust, reinheid en regelmaat
De welbekende uitspraak ‘Rust, reinheid en regelmaat’ helpt Melanie keer op keer om gezond en fit te blijven. ‘Ik zorg ervoor dat ik, ongeacht welke dienst ik ook draai, mijn eetpatroon hetzelfde houd. Ik vries meerdere porties maaltijden in, zodat ik tijdens een reeks nachtdiensten niet meer hoef te koken. Ik zorg voor een fijne slaapomgeving door voor mijn nachtdiensten en na mijn laatste nachtdienst mijn bed te verschonen. Niets is zo lekker als na een reeks nachtdiensten in een schoon bed te kruipen!’
Zet jezelf op nummer 1
Op de dagen dat het onvoorstelbaar druk is, lopen we onszelf vaak voorbij. We slaan al snel de koffiepauze over om de ADL-zorg af te kunnen ronden. We nemen al gauw genoegen met 10 minuten rust om snel een boterham te eten en dan weer door te gaan. Maar juist op deze momenten is het extra cruciaal om voldoende rust te pakken, omdat het risico om fouten te maken tijdens een hectische en drukke dag velen malen groter is. Probeer op zulke dagen creatief te zijn door de pauzes in te delen, zodat er altijd iemand op de afdeling achterblijft om je werk over te nemen. Zo blijf je scherp.
Na hard werken komt...
Ontspanning. Niets is zo belangrijk als na een drukke stressvolle dag tijd voor jezelf te nemen en lekker te ontspannen. Plan bijvoorbeeld een selfcare-routine in, waardoor je tijd vrijmaakt om voldoende te kunnen opladen voor een nieuwe dag en je jezelf niet volledig voorbijloopt.
Fenna: ‘Voor mij is het belangrijk dat ik voldoende beweeg; dit werkt voor mij als uitlaatklep. Ik ga daarom vaak na werk een stuk fietsen of hardlopen. Ik las laatst een artikel over het verband tussen EMDR en hardlopen. Het was interessant om te lezen dat sport inderdaad op fysiologisch niveau een manier kan zijn om gebeurtenissen te verwerken. Dit kan zelfs zonder er direct over na te denken. Dat ervaar ik ook zo; na het bewegen voel ik me opgewekt en kan ik de hectiek van een werkdag laten gaan. Wanneer ik liever iets rustigs doe om bij te komen, lees ik een boek of beoefen ik qigong (meditatie) of yoga. Daarnaast werkt afspreken met vrienden of familie ook vaak goed. Je lekker laten afleiden door de gezelligheid, maar je kan soms ook de drukte los laten door het te bespreken met hen.’
Melanie: ‘Mijn selfcare-routine hangt erg af van hoe ik me voel. Door mijn ADHD heb ik veel behoefte aan ‘me time’ om alle prikkels van de dag te kunnen verwerken. Mijn selfcare-routine pas ik hier dan ook op aan. Voel ik me onrustig, dan ga ik sporten. Ik dans heel graag en hier krijg ik niet alleen veel energie van, het helpt me ook om mijn gedachten los te laten. Maar voel ik me moe en futloos, dan kies ik voor een filmavondje op de bank of dompel ik mezelf onder in een warm bad.’Ken je grens
Om vitaal en gezond te blijven, is het belangrijk dat je je grenzen bewaakt. En dat is lastig in de huidige situatie van de zorg. Met alle tekorten, het hoge verzuim en de hoge werkdruk kan het lastig zijn om je grenzen aan te geven en deze ook écht te bewaken. Het kan soms erg moeilijk zijn om nee te zeggen, omdat die taak dan blijft liggen voor je collega. De patiënt is uiteindelijk de dupe van de taak die je niet kunt uitvoeren, omdat hij of zij langer moet wachten op een uitslag, behandeling of de ADL-zorg.
Gelukkig staan wij er niet alleen voor en denkt Bender graag met ons mee in deze situaties. Bender staat niet alleen voor persoonlijke groei, maar ook voor goed werkgeverschap.
Dit is duidelijk zichtbaar, omdat zij zich inzetten voor onze weerbaarheid en vitaliteit. Sinds vorig jaar biedt Bender ook de training ‘Ken je grens’ aan. Tijdens deze training word je geholpen om beter met je grenzen om te gaan.
Je krijgt inzicht in jouw eigen patronen en behandelt deze op een interactieve manier samen met je zorg collega’s. Het uiteindelijke doel is om samen handvatten te creëren en je te ontwikkelen op het gebied van persoonlijk leiderschap. Deze training is echt een must voor iedere zorgprofessional en raden we aan iedereen aan! (Deze training is toegankelijk voor iedereen die bij Bender werkt.)
Voor alle zorgprofessionals buiten Bender raden we aan om eens te kijken welke trainingen er bij jouw organisatie kunnen worden gegeven door de Bender Academie op het gebied van persoonlijk leiderschap. Maak je behoeften bespreekbaar bij je team en leidinggevende en durf jezelf open te stellen.
Op die manier zeg jij uiteindelijk gedag tegen je oude patronen en stress en leer je niet alleen voor anderen, maar ook goed voor jezelf te zorgen!